Kıdem tazminatı, iş sözleşmesi, 4857 sayılı İş Kanunu’ nun 120. maddesi yollamasıyla 1475 sayılı İş kanunu m.14 de öngörülen koşul ve nedenlerle sona eren işçiye veya onun ölümü halinde mirasçılarına yapılan bir ödemedir.
Kıdem tazminatı alabilme koşulları nelerdir?
a. Kıdem koşulu
İşçinin kıdem tazminatını hak edebilmesi için sözleşmenin sona erdiği tarihe göre işyerinde en az 1 yıllık kıdeminin bulunması gerekir. Bir yıllık sürenin başlangıcı, işçinin fiilen çalışmaya başladığı tarihtir. Bir yıllık sürenin sonu olarak; bildirimli fesihte bildirim süresinin sona erdiği tarih, bildirimsiz fesihte fesih beyanının karşı tarafa ulaştığı tarih ve işçinin ölümünde öldüğü tarih, peşin ödeme yoluyla fesihte peşin ödeme tarihi, emeklilik veya evlilik ya da askerlik nedeniyle sözleşmenin işçi tarafından sona erdirilmesinde işçinin fiili çalışmasının sona erdiği tarih esas alınmalıdır.
İşçinin kıdemi, sözleşme devam etmiş veya aralıklarla yeniden yapılmış olmasına bakılmaksızın, aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştığı süreler dikkate alınarak hesaplanır.
b. İş Sözleşmesi Kanunda öngörülen nedenlerden birisiyle sona ermiş olmalıdır.
Fesih dışı sona erme halleri
- İş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona ermesi
- Kadın işçinin iş sözleşmesini evlilik nedeniyle sona erdirmesi
- İş sözleşmesinin işçinin ölümü ile sona ermesi
- İş sözleşmesinin askerlik nedeniyle işçi tarafından sona erdirilmesi
Fesih ile sona erme halleri; İşçi İş K. m.24 ‘deki bildirimsiz derhal fesih sebeplerinden birisiyle sözleşmeyi feshederse ve fesih işlemi Yasadaki koşullara uygun ise, kıdem tazminatına hak kazanır. Buna karşılık işçi, sözleşmeyi İş Kanunu m. 17′ ye göre feshetmesi veya istifa etmesi yahut İş Kanunu m.24’ e göre yaptığı feshin haksız olması halinde kıdem tazminatı alamaz.
Kıdem tazminatının miktarı nedir?
Kıdem tazminatının hesaplanmasında son giydirilmiş brüt ücret esas alınır. Asıl ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülemeyen, sözleşmeden ve yasadan doğan tüm menfaatler de göz önüne alınır. Bu nedenle her somut olaya göre kıdem tazminatı miktarı değişebilmektedir.
Kıdem tazminatında görevli mahkeme ve yetkili mahkeme neresidir?
İşçi alacaklarında görevli mahkeme; İş mahkemesi bulunan yerlerde İş Mahkemeleri; İş mahkemesi bulunmayan yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi (iş mahkemesi sıfatıyla) görevlidir. Yetkili mahkeme ise; davalı işveren gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi veya işin yada işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.
